Digital Photography  Audio & Video  Computer Accessories  Software Applications  Miscellaneous | Home                    
....

การเลือกใช้แบตเตอรี Alkaline และ Ni - MH (1.5 V)
แบตเตอรี่ชาร์จ และแบตเตอรี่ชาร์จ USB

 
แบตเตอรีขนาด AA และ AAA เป็นที่นิยมใช้กันมาก เราควรเลือกใช้ให้เหมาะกับอุปกรณ์ไฟฟ้า โดยคำนึงถึงราคาและระยะเวลาในการใช้งาน
 

รูปที่ 1  แบตเตอรีชนิด Alkaline ขนาด AAA และ AA

รูปที่ 2  แบตเตอรีขนาด AA ชนิดธรรมดา (4 ก้อน ราคา 24.50 บาท)
และชนิด Alkaline (4 ก้อน ราคา 70 บาท)
 

รูปที่ 3  แบตเตอรีชาร์จ  ขนาด  AA ความจุ 2000 และ 2700 mAh

รูปที่ 4  กล่องพลาสติก ใส่แบตเตอรี่ แบบใส่ 8 ก้อน และ 4 ก้อน

รูปที่ 5  การต่อวงจร Drain แบตเตอรี แบบง่ายๆ
  รูปที่ 6  เครื่องชาร์จแบตเตอรี AA และ AAA ที่แสดงความจุเป็น mAh ได้
(Powerex MH-C9000)
 


รูปที่ 7  Rechargeable Battery Eneloop Pro AA 2550 mAh


รูปที่ 8  Rechargeable Battery Eneloop AA 1900 mAh
 

 
  การใช้แบตเตอรีแบบ Alkaline
แบตเตอรีแบบ Alkaline ขนาด AA และ AAA เป็นที่นิยมใช้กันมาก เพราะมีราคาถูก หาซื้อได้ง่ายเหมาะสำหรับใช้กับอุปกรณ์ไฟฟ้าที่กินไฟไม่มากนัก เช่น ไฟฉาย นาฬิกา รีโมทคอนโทรล หรือพวกของเด็กเล่น

 ความจุของแบตเตอรี (Battery Capacity)
ความจุของแบตเตอรี แสดงค่าเป็น Milli - Ampere Hours หรือ mAh จะมีระบุไว้ที่ตัวแบตเตอรีแบบชาร์จ (Rechargeable Battery) ตัวเลข mAh ยิ่งมาก แสดงว่าแบตเตอรีนั้นมีความจุพลังงานไฟฟ้าที่มากขึ้น เช่น ความจุ 2500 mAh หมายถึงว่า แบตเตอรีนี้ถ้าจ่ายไฟฟ้าที่กระแส 1,000 mA จะจ่ายได้นานประมาณ 2.5 ชั่วโมง

ความจุของแบตเตอรีชาร์จในปัจจุบัน (มกราคม 2555) ขนาด AA ที่นิยมใช้กันคือ 2000, 2500, และ 2700 mAh  และขนาด AAA คือ  800 และ 1000 mAh

 การทดลองหาความจุแบตเตอรีแบบ Alkaline
ได้มีผู้สงสัยกันมากว่า แบตเตอรี่แบบ Alkaline ขนาด AA และ AAA มีความจุก้อนละเท่าไร เพราะไม่มีเขียนบอกไว้ ดังนั้น ผู้เขียนจึงได้ทำการทดลองง่ายๆ โดยทำการ Drain แบตเตอรีแบบ Alkaline ใหม่ๆ และวัดกระแสไฟฟ้าที่ไหลออก (Drain Current) จับเวลาและวัดค่ากระแสเป็นช่วงๆ เช่นทุกๆ 3 ชั่วโมงจนแบตเตอรีไฟหมด จากนั้น ก็คำนวนความจุของแบตเตอรี่ mAh ได้
การทดลองที่ 1
ใช้ Alkaline Battery ขนาด AA ยี่ห้อ Toshiba ต่อวงจรการ Drain ตามรูปที่ 5 ใช้มอเตอร์กระแสตรงตัวเล็กๆเป็นโหลด ซึ่งใช้ไฟฟ้าประมาณ 115 mA เมื่อเริ่มต้นที่แบตเตอรียังมีไฟเต็ม  ใช้มิเตอร์วัดค่ากระแสไฟฟ้า และจับเวลาไปเรื่อยๆ จนแบตเตอรีไฟหมด พบว่าใช้เวลาประมาณ 20 - 21 ชั่วโมง และแบตเตอรี่ Alkaline ดังกล่าว คำนวนความจุได้  2100 mAh
การทดลองที่ 2 
ใช้ Alkaline Battery ขนาด AAA ยี่ห้อ GP ใหม่ ทำการ Drain กระแสไฟฟ้า เช่นเดียวกันกับการทดลองที่ 1 จนแบตเตอรี่ไฟหมด ใช้เวลา 10 ชั่วโมง  คำนวนความจุของแบตเตอรี่ได้ 870 mAh
การทดลองที่ 3
ใช้แบตเตอรี่แบบธรรมดา  ขนาด AA ยี่ห้อ Toshiba ทำการ Drain กระแสไฟฟ้า เช่นเดียวกันกับการทดลองที่ 1 จนแบตเตอรี่ไฟหมด ใช้เวลา 8 ชั่วโมง  คำนวนความจุของแบตเตอรี่ได้ 800 mAh
กราฟแสดงการ Drain กระแสไฟฟ้า
การทดลอง Drain กระแสไฟฟ้า ของแบตเตอรี Alkaline ขนาด AA เริ่มจากกระแส 115 mA และลดลงเรื่อยๆ จนถึงชั่วโมงที่ 18.5 ค่ากระแสวัดได้ 98 mA และแบตเตอรียังใช้งานได้ดีต่อไป สำหรับแบตเตอรีแบบธรรมดา ขนาด AA นั้น การ Drain กระแสไฟฟ้า เริ่มจาก 112 mA และลดลงเป็น 100 mA ในชั่วโมงที่ 5  และลดลงเป็น 90 mA เมื่อใช้งานไป 7 ชั่วโมงและมอเตอร์เริ่มหมุนอ่อนแรงลง วัดแรงดันไฟฟ้าที่แบตเตอรีได้เพียง 0.72 โวลท์ แสดงว่าแบตเตอรีแบบธรรมดา อาจจะใช้งานที่กระแสประมาณ 100 mA ได้นานเพียง 6 - 7 ชั่วโมง สำหรับแบตเตอรีแบบ Alkaline ที่มีราคาแพงกว่า 2.85 เท่า แต่ก็ใช้งานได้นานประมาณ 20 ชั่วโมง และมีข้อดีที่การจ่ายไฟฟ้าได้แรงดันที่ดี จ่ายกระแสไฟฟ้าได้สูงขึ้น และทำให้ไม่ต้องเปลี่ยนแบตเตอรี่บ่อยๆ
 


รูปที่ 9  กราฟแสดงการ Drain กระแสไฟฟ้าออกจากแบตเตอรี

สรุปผลการทดลอง

ชนิดแบตเตอรี เวลาที่ใช้ Drain กระแส
(ชั่วโมง)		 ความจุที่คำนวน
(mAh)

Alkaline AA

 20 - 21 2100

Alkaline AAA

 10 870

แบบธรรมดา  AA

  6 - 7 800

การใช้แบตเตอรีชาร์จแบบ Ni - MH (Rechargeable Battery) 1.5 V.
แบตเตอรีชาร์จ (ถ่านชาร์จ) ควรจะใช้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าที่กินไฟมาก และมีการใช้งานเป็นประจำ เช่น กล้องดิจิตอล เครื่องเล่น MP3 ที่ใช้งานต่อเนื่องค่อนข้างจะยาวนาน  ไฟแฟลชถ่ายรูป  เครื่องเล่นซีดี หรือ ดีวีดี แบบพกพา ไฟแสงสว่าง ไฟ Emergency ของเด็กเล่น เครื่องวัดความดันโลหิต ถังขยะแบบเปิด-ปิด อัตโนมัติ เครื่องควบคุมการรดน้ำต้นไม้ เป็นต้น  แบตเตอรีชาร์จ มีราคาค่อนข้างสูง ควรจะใช้งานหลายๆครั้ง ยิ่งใช้บ่อยๆ ก็จะคุ้มค่า ในปัจจุบัน แบตเตอรีชาร์จขนาดความจุ 2000 mAh มีราคาก้อนละประมาณ 100 - 120 บาท และความจุ 2500 mAh ราคาก้อนละประมาณ 150 บาท

ในการใช้งานครั้งแรกๆ เมื่อชาร์จไฟจนเต็มแล้วนำมาใช้ แบตเตอรีอาจจะยังไม่มีประสิทธิภาพเต็มที่ตามที่ควรจะเป็น ซึ่งอาจเกิดจากการเก็บไว้นาน และแบตเตอรีมีการ Discharge ประจุด้วยตัวเองไปเรื่อยๆ  ดังนั้น ควรมีการชาร์จไฟจนเต็ม แล้วใช้จนไฟหมด ประมาณ 3 - 4 รอบ แบตเตอรี ก็จะกลับมีประสิทธิภาพเต็มที่  ซึ่งถ้ามีเครื่องชาร์จแบตเตอรีแบบที่มี Function Refresh ก็สามารถทำให้มีการ Drain กระแสไฟฟ้าออกมาก่อน แล้วชาร์จใหม่ ซึ่งเครื่องจะทำให้โดยอัตโนมัติ

ทดสอบการใช้ Rechargeable Battery - Eneloop
แบตเตอรีชาร์จที่น่าสนใจนำมาทดสอบเพิ่มขึ้นได้แก่ Panasonic's Eneloop ดังนี้คือ
1. Eneloop Rechargeable AA ขนาดความจุ 1900 mAh เป็นแบตเตอรีเก่าที่ใช้งานมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2555 และหยุดใช้ไปนานหลายปี ต่อมานำมา Refresh และวัดค่าความจุใหม่โดยเครื่องชาร์จ Powerex ปรากฎว่ายังใช้ได้ดีและมีความจุประมาณ 1850 mAh การทดสอบ Drain แบตเตอรีโดยจ่ายกระแสไฟฟ้าคงที่ 120 mA ใช้งานได้กว่า 15 ชั่วโมง โดยแรงดันไฟฟ้าจะค่อยๆตกลง ตามรูปที่ 10


รูปที่ 10  กราฟแสดงแรงดันไฟฟ้า เทียบกับจำนวนชั่วโมงที่ใช้
2. Eneloop Pro Rechargeable AA ขนาดความจุ 2550 mAh เป็นแบตเตอรีใหม่ (ก.ย. 2560) ทำการทดสอบ ดังนี้

2.1 ชาร์จจนเต็มแล้วใช้กับ LED Camping Lantern ขนาด 3 W ที่ใช้แบตเตอรี AA จำนวน 3 ก้อน สามารถเปิดไฟติดต่อกันได้ประมาณ 5 - 6 ชั่วโมง
2.2 เช็คความจุของแบตเตอรี Eneloop Pro โดยใช้จนไฟหมดแล้วทำการชาร์จใหม่จนเต็ม โดยเครื่องชาร์จ Powerex แล้วเช็คความจุเฉลี่ยได้ 2615 mAh

หมายเหตุ : เครื่องชาร์จแบตเตอรี่ Powerex MH-C9000 มี Features ต่างๆมากมาย เช่น ตั้งให้ Drain / Discharge แบตเตอรี่ แล้วทำการชาร์จไฟได้ โดยเครื่องจะแสดง เวลา โวลต์ mA และ mAh ดังนั้นจึงใช้ทดสอบความจุของแบตเตอรี่ Ni-MH และ Ni-Cd ได้


รูปที่ 11  LED Camping Lantern
 
UPDATE @ 16.6.2022
หมายเหตุ : ความจุของแบตเตอรี่ชาร์จ Ni-MH นั้น ถ้าเป็นแบตเตอรี่ใหม่ ที่เป็นของแท้ จะทดสอบวัดความจุได้ใกล้เคียงกับที่ระบุ และหากทิ้งไว้นานๆ จะมีการคายประจุเองบ้าง ดังนั้นจึงควรชาร์จไฟให้เต็มก่อนทำการทดสอบหาความจุ หรือทำการ Refresh แบตเตอรี่ เช่น ทำการ Drain และชาร์จให้เต็ม สัก 2 - 3 รอบ แล้วจึงทดสอบ  อย่างไรก็ตาม แบตเตอรี่ที่ใช้ไปนานๆ หรือแบตเตอรี่เก่าๆ ค่าความจุจะลดลงไป 20 - 30 % และบางก้อนอาจจะเสียได้ โดยทั่วๆไป จะมีอายุประมาณ 5 ปี

อนึ่ง แบตเตอรี่ของแท้ที่เก็บไว้นานๆโดยอาจจะยังขายไม่ได้นั้น ผู้ขายมักจะนำมาขายในเว็บไซต์ในราคาที่ถูกลงมาก ซึ่งแบตเตอรี่เหล่านี้ ถ้านำมาใช้งานทั่วๆไป ก็จะยังใช้ได้ดี แต่ความจุจะไม่ได้ตามที่ระบุ เช่น ระบุความจุ 1900 mAh จะทดสอบได้ 1600 - 1700 mAh, ความจุที่ระบุ 2500 mAh จะทดสอบได้แค่ 1900 - 2000 mAh เท่านั้น ส่วนอายุการใช้งาน ก็อาจจะสั้นลงด้วย

................................................................... 

บทความที่จัดทำเพิ่มขึ้นใหม่ (มิถุนายน 2565)

 

แบตเตอรีชาร์จแบบ USB (Rechargeable Battery) ขนาด AA 1.5 V. (New Update @ 11/6/2022)
แบตเตอรีชาร์จ แบบ USB ขนาด AA แรงดันไฟฟ้า 1.5 V  เป็นแบตเตอรี่ที่มีพอร์ต USB Type C อยู่ด้านข้าง ตามรูปที่ 12  ข้อมูลของผู้ขาย ระบุว่าเป็นแบตเตอรี่แบบ Li-Ion มีความจุ 2700 mWh หรือ 1800 mAh สามารถใช้สายชาร์จที่ให้มาด้วยทำการชาร์จไฟเข้าได้โดยในระหว่างชาร์จ จะมีไฟกะพริบๆ และเมื่อชาร์จเต็มแล้วไฟจะหยุดกะพริบ แบตเตอรี่นี้ เป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการใช้งานเพราะพกพาสะดวก และ ณ ปัจจุบัน (ปี 2565) ราคาก้อนละประมาณ 140 บาท

  
 
รูปที่ 12   USB Rechargeable Li-Ion Battery ขนาด AA 1.5 V
 		  
 
รูปที่ 13  แบตเตอรี่ชาร์จ USB ขนาด AA 1.5 V พร้อมสายชาร์จ USB Type C
 		  
 
รูปที่ 14  ภาพขณะกำลังชาร์จไฟ
 		  
 

การทดสอบความจุของแบตเตอรี่ชาร์จ MBLL

ทำโดยการชาร์จไฟเข้าที่แบตเตอรี่ชาร์จให้เต็มก่อน แล้วทำการ Drain กระแสไฟออกจนแรงดันไฟฟ้าของแบตเตอรี่เหลือประมาณ 0.95 V อาจทำได้ 2 วิธี คือ

1)  Drain กระแสไฟฟ้าออกไปยัง Motor Load เช่นเดียวกับวิธี ตามรูปที่ 5 โดยวัดค่ากระแสไฟฟ้าและแรงดันไฟฟ้า จดเอาไว้ทุกๆ 1 ชั่วโมง แล้วคำนวณหาค่าเฉลี่ยของ mAh ในแต่ละชั่วโมง จนกระทั่งแบตเตอรี่ชาร์จหบุดจ่ายไฟ หรือแรงดันไฟฟ้าตกลงเหลือประมาณ 0.95 - 1.0 V จากนั้นรวมค่า mAh เข้าด้วยกัน ในการทดลองด้วยวิธีนี้ ได้ค่าความจุ 1500 mAh
2)  ใช้อุปกรณ์ที่เรียกว่า Electronic Load ทำการ Drain กระแสไฟฟ้า โดยตั้งค่ากระแสไว้ที่ 150 mA (ตามรูปที่ 15) ซึ่งก่อนที่อุปกรณ์จะตัดการทำงาน วัดแรงดันไฟฟ้าของแบตเตอรี่ชาร์จได้ 0.96 V  โดยกระแสไฟฟ้าลดลงมาเป็น 0.12 A และได้ความจุของแบตเตอรี่ชาร์จ MBLL เท่ากับ 1540 mAh ซึ่งถือว่าเป้นค่าที่ถูกต้อง

จากการทดลองเปรียบเทียบค่าความจุที่ได้ จะต่างกันเพียง 3 % เท่านั้น ดังนั้น ถ้าไม่มี Electronic Load ก็สามารถใช้วิธีง่ายๆตามตัวอย่างในรูปที่ 5 ได้
 

  
 
รูปที่ 15  การทดสอบความจุของแบตเตอรี่ชาร์จ MBLL
 		  
 

บทความที่จัดทำเพิ่มขึ้นใหม่ (สิงหาคม 2565)
 

  
 

การหาความจุของแบตเตอรี่ชาร์จโดยใช้เครื่องชาร์จแบตเตอรี่
เราสามารถหาความจุของแบตเตอรี่ชาร์จหรือถ่านชาร์จได้โดยง่ายจากการใช้เครื่องชาร์จไฟสำหรับแบตเตอรี่ Ni-MH และ Ni-Cd แบบที่มีตัวเลขบอกความจุเป็น mAh เช่นเครื่องชาร์จ Powerex MH - C9000 โดยทำดังนี้

1)  ทำการ Drain หรือ Discharge แบตเตอรี่จนเครื่องแจ้งว่าไฟหมด (Done)
2)  ชาร์จแบตเตอรี่ด้วยกระแสชาร์จต่ำๆ เช่น 200 หรือ 300 mA จนไฟเต็ม จะได้ค่า mAh ที่ใช้ในการชาร์จ (mAh Input)
3)  รอให้แบตเตอรี่เย็นลงหรือพักไว้ประมาณ 1 ชั่งโมง แล้วทำการ Discharge แบตเตอรี่ด้วยกระแสไฟต่ำๆ เช่น 200 mA จนเครื่องแจ้งว่าไฟหมด จะได้ค่า mAh ที่เป็นความจุหรือ mAh Output ของแบตเตอรี่

ตัวอย่างการทดสอบ :  ใช้แบตเตอรี่ชาร์จยี่ห้อ Toriyama ขนาด AAA (รูปที่ 16) เมื่อ Discharge ไฟจนหมดแล้วชาร์จไฟจนเต็ม จะได้ mAh Input เท่ากับ 1059 mAh (รูปที่ 17) และเมื่อทำการ Discharge แบเตอรี่จนไฟหมด จะได้ mAh Output เท่ากับ 947 mAh (รูปที่ 18) ถือว่าเป็นความจุของแบตเตอรี่ ซึ่งจะน้อยกว่าจำนวน mAh ที่ใช้ในการชาร์จไฟประมาณ 10 %
 

  
 
รูปที่ 16  แบตเตอรี่ชาร์จ Toriyama ขนาด AAA

 		  
 
รูปที่ 17  การทดสอบความจุของแบตเตอรี่ชาร์จ โดยการชาร์จไฟเข้าจนเต็ม

 		  
 
รูปที่ 18  การทดสอบความจุ Output mAh
 		  
 

ข้อมูลและบทความอื่นๆที่น่าสนใจ

1.  การทดสอบความจุของแบตเตอรี่ชนิดต่างๆ (Battery Capacity Checking), บทความจากเว็บไซต์ www.somkiet.com,
2.  เครื่องชาร์จแบตเตอรี่ Powerex MH-C9000, Powerexthai.com
 

  
 

หมายเหตุ : 
 ผู้เขียนไม่ได้ขายและไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการขายผลิตภัณฑ์ที่นำมาแสดงหรือทดสอบและเขียนอธิบายการใช้งานไว้ในเว็บไซต์นี้  ถ้าผู้ใดสนใจจะซื้อไปใช้กรุณาค้นหาจากเว็บไซต์ต่างๆหรือตามห้างชั้นนำ
 

  


 
จากวันที่  9 มกราคม 2555
ปรับปรุงล่าสุด : 27 กันยายน 2560, 26 ส.ค. 2565