การนำหน้ากาก N95 และหน้ากากอนามัยกลับมาใช้ซ้ำ
Reusing the N95 & Surgical Masks

โดยปกติหน้ากาก N95 และหน้ากากอนามัยแบบ Surgical Mask นั้นจะใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้ง แต่ในกรณีที่เกิดหน้ากากขาดแคลน หาซื้อได้ยาก มีราคาแพงเกินไป และต้องการใช้ในสถานที่ที่มีความเสี่ยงไม่มากนัก มีการศึกษาทดลองเพื่อนำหน้ากากไปฆ่าเชื้อโรคด้วยวิธีต่างๆแล้วนำหน้ากากมาใช้ซ้ำได้ ดังนี้

1) การฆ่าเชื้อโรคด้วยรังสี UV : รังสี UV (Ultra Violet) นั้น แบ่งเป็น UV-A, UV-B และ UV-C สำหรับรังสี UV-C นั้นทางการแพทย์ระบุว่าสามารถใช้ฆ่าเชื้อโรคต่างๆและไวรัส Covid-19 ได้โดยมีข้อกำหนดในการใช้งาน เช่น ความเข้มข้นของรังสีและเวลาที่ใช้ แหล่งกำเนิดรังสี UV-C หาได้จากหลอด UV-C Lamp ซึ่งมีหลายขนาดตั้งแต่ 3 วัตต์ขึ้นไป การใช้หลอด UV-C ต้องระวังอย่ามองแสงโดยตรงหรืออย่าให้แสงโดนผิวหนัง ดังนั้นจึงมีการนำหลอด UV-C Lamp ใส่ไว้ในกล่องหรือตู้ที่ปิดมิดชิด เมื่อนำหน้ากากหรือของใช้ใส่ลงไปในกล่อง ปิดฝาแล้วจึงเปิดสวิตช์ให้หลอด UV-C ทำงาน ซึ่งได้มีตู้อบฆ่าเชื้อโรคด้วยรังสี UV ออกมาขายหลายแบบ

ตู้อบ UV ฆ่าเชื้อโรคแบบสำเร็จรูป (UV Sterilizer Box) : กล่องหรือตู้อบ UV มีขายมานานแล้ว มีทั้งที่ใช้ในการแพทย์และใช้ทั่วๆไป เช่น ใช้อบฆ่าเชื้อโรคสำหรับเครื่องใช้ในการทำเล็บ ตัดผม ที่ตัดเล็บ กรรไกร ตะไบ เครื่องโกนหนวดไฟฟ้า มีดโกน มีด หวี แปรง ผ้าขนหนู ปลอกหมอน ถ้วย ชาม ช้อนส้อม ขวดนม จุกนม ของเด็กเล่น จดหมาย เอกสาร กล่องบรรจุภัณฑ์ ของที่สั่งซื้อมาทางออนไลน์ ธนบัตร เงินเหรียญ กุญแจ เป็นต้น และในระยะที่ไวรัส Covid-19 ระบาด ได้มีการทดลองนำหน้ากาก N95 และหน้ากากอนามัยที่ใช้แล้วมาอบในตู้อบ UV เพื่อฆ่าเชื้อและนำไปใช้ซ้ำได้  รูปที่ 1 และรูปที่ 2 แสดงตู้อบฆ่าเชื้อโรคด้วยรังสี UV แบบที่ตั้งเวลาได้และแบบที่ใช้เปิด-ปิด ด้วยมือ

รูปที่ 1  ตู้อบฆ่าเชื้อโรคด้วยรังสี UV (ภาพชั่วคราว) รูปที่ 2  ตู้อบฆ่าเชื้อโรคด้วยรังสี UV Sterilizer Cabinet (อ่านบทความ DIY - UV Sterilizer Box ที่นี่)

2) การอบฆ่าเชื้อด้วยความร้อนโดยใช้เตาอบ : เตาอบไฟฟ้าส่วนใหญ่จะตั้งอุณหภูมิได้จาก 100 - 250 C แต่ก็มีบางยี่ห้อที่ปรับอุณหภูมิได้ต่ำลง เช่น 70 C ดังนั้นจึงใช้อบหน้ากาก N95 และหน้ากากอนามัยได้ แต่ถ้าตั้งอุณหภูมิต่ำที่สุดได้ 100 C แล้วนำหน้ากากไปอบ ก็ทำได้ 1 - 2 ครั้ง และอาจทำให้บางส่วนของหน้ากากเสื่อมสภาพได้ ดังนั้นจึงต้องตรวจสอบก่อนนำไปใช้

รูปที่ 3  การอบฆ่าเชื้อหน้ากากอนามัยโดยใช้เตาอบ (Electric Oven)

3) การอบฆ่าเชื้อด้วยแสงอาทิตย์ : โดยที่เชื้อ Covid-19 จะตายหรือสลายตัวเมื่อสิ่งแวดล้อมมีอุณหภูมิสูง ประมาณ 56 C ขึ้นไป ดังนั้นการฆ่าเชื้อโดยอบหน้ากากในภาชนะที่ปิดมิดชิดและนำไปตากแดดให้อากาศภายในร้อนขึ้นก็จะสามารถฆ่าเชื้อโรคได้โดยลงทุนน้อยมาก รูปที่ 4 แสดงการนำหน้าการใส่ในขวดกาแฟที่ใช้แล้วหรือกล่องพลาสติกใสขนาด 17.5 x 27.5 x 7 ซม. รองด้วยแผ่น Aluminium Foil อบไว้กลางแดดจัด (เช่นในช่วงเวลา 11 - 15.30 น.) วัดอุณหภูมิได้ 65.4  C และถ้าใช้กล่องพลาสติกใสขนาด 17.5 x 27.5 x 5.8 ซม. แทน จะร้อนเร็วขึ้นและวัดอุณหภูมิได้สูงถึง 69.3 C ตาม รูปที่ 5

รูปที่ 4  ขวดและกล่องอบหน้ากากพลังแสงอาทิตย์ (กล่องขนาดภายใน 17.5 x 27.5 x 7 ซม.)

รูปที่ 5  กล่องอบหน้ากากพลังแสงอาทิตย์ ใช้กล่องรองเท้าแตะขนาดภายใน 17.5 x 27.5 x 5.8 ซม.

หมายเหตุ : ถ้าการวิจัยใหม่ๆพบว่าเชื้อไวรัส Covid-19 จะถูกทำลายไปที่อุณหภูมิสูงกว่า 65 C ดังนั้นการอบฆ่าเชื้อด้วยแสงอาทิตย์อาจจะใช้ไม่ได้ผล ซึ่งท่านควรจะติดตามผลการวิจัยต่อไปและน่าจะมีการให้ข้อมูลอย่างเป็นทางการ

4) การอบฆ่าเชื้อโดยใช้หม้อทอดไร้น้ำมัน : หม้อทอดไร้น้ำมันหรือ Air Fryer ใช้หลักการให้ลมพ่นความร้อนผ่านอาหารที่วางไว้ภายใน เครื่องนี้สามารถตั้งอุณหภูมิและเวลาได้ บางเครื่องตั้งอุณหภูมิได้ต่ำถึง 60 C บางเครื่องก็ตั้งต่ำสุดได้ที่ 80 C และตั้งเวลาได้ถึง 30 นาที การนำหน้ากากเข้าไปอบนั้นอาจจะใช้ได้กับเครื่องบางรุ่นบางยี่ห้อ แต่เครื่องที่ผู้เขียนทดลองใช้นั้นลมร้อนที่พ่นขึ้นมีความแรงมากจนทำให้ผ้าที่กรองเชื้อโรคชำรุดถึงขนาดฉีกขาด

References :
1.  DIY - UV Sterilizer Box,  Somkiet.com

2.  รังสี Ultraviolet  U-industrial Tech Co. Ltd.
3.  อันตรายจากรังสี UV และแสงต่างๆที่ไม่ควรมองข้าม
4.  วิธีการทำความสะอาดหน้ากากอนามัยเพื่อนำกลับมาใช้ซ้ำ, YouTube,  รศ.นพ.นริศ กิจณรงค์
5.  สธ.ชี้ใช้เครื่องอบด้วย UV-C ฆ่าเชื้อหน้ากาก N95 นำกลับมาใช้ซ้ำได้ แนะไม่ควรเกิน 4 ครั้ง , YouTube

Quoted :
อาจารย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิกคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายว่าอุณหภูมิที่ทำให้ไวรัสโคโรนา โควิด-19 ตาย ได้แก่
(1). อุณหภูมิ 56C = 30 นาที ขึ้นไป
(2). อุณหภูมิ 65C = 15 นาที ขึ้นไป
อุณหภูมิ ยิ่งสูงยิ่งทำให้ ไวรัสตายมากขึ้น
 

หมายเหตุ :
บทความนี้จัดทำขึ้นเพื่อเป็นข้อมูล เผยแพร่ความรู้และประสบการณ์สำหรับผู้ที่สนใจ ผู้เขียนไม่ได้ขายหรือมีส่วนเกี่ยวข้องกับการขายอุปกรณ์ต่างๆที่นำมาแสดง