Digital Photography   Audio & Video   Computer Accessories   Software Applications | Miscellaneous | Home
....

การหรี่ไฟ LED 220 V
(Dimming of 220 V LED Lights)

 
เนื่องจากในปัจจุบัน (.. 2563) ได้มีการผลิต LED Dimmer และ Dimmable LED Light อกมาขายมากขึ้น ดังนั้นจึงมีผู้ที่สนใจประสงค์จะติดตั้งอุปกรณ์สำหรับหรี่แสงไฟเพื่อใช้ในบ้านหรือสำนักงาน และบางรายก็อยากทราบข้อมูลและเทคนิคในการใช้งาน ผู้เขียนจึงได้ทำการทดสอบอุปกรณ์ที่มีขายทั่วไปมีราคาไม่แพงนักและได้เขียนบทความนี้เพิ่มขึ้น
 
1
. หลอดไฟ LED 220 V ที่ใช้สำหรับการหรี่ไฟ
แนะนำให้ใช้หลอดไฟ LED แบบที่หรี่ไฟได้ (Dimmable LED) เท่านั้น โดยทั่วๆไปสำหรับบ้านเรือนอยู่อาศัย คอนโดมิเนียมและสำนักงาน ส่วนใหญ่นิยมใช้หลอดไฟ LED 2 ประเภท ได้แก่
 
1.1  D
immable LED Bulb: ในปัจจุบันสามารถหาซื้อได้ตามศูนย์การค้า ตามเว็บไซต์และสื่อออนไลน์ต่างๆ เช่น ยี่ห้อ Philips, Sylvania, Lamptan, EVE และแบบที่มีหรือไม่มียี่ห้อซึ่งส่วนใหญ่ผลิตมาจากประเทศจีน โดยมีขนาดที่นิยมใช้กันคือ 6, 9, 11 และ 15 วัตต์ มีให้เลือกเป็นแสงสีขาว (Daylight) ซึ่งมีอุณหภูมิแสง 6500 K, หรือแสง Cool White มีอุณหภูมิแสง 4000 K (จะหาได้ยาก) และแสงออกสีเหลืองๆหรือสีส้ม เรียกว่า Warm White มีอุณหภูมิแสง 3500 K รูปที่ 1 แสดงหลอดไฟ Dimmable LED Bulbs  ที่ราคาไม่แพงนัก

หมายเหตุ :
หลอดไฟ Dimmable LED 220 V ที่ไม่มียี่ห้อนั้นมีราคาถูกแต่คุณภาพไม่แน่นอน อาจจะไม่คงทน การหรี่ไฟอาจจะไม่ Smooth
หรือมีไฟกะพริบในบางช่วงได้
 
 


รูปที่ 1  Dimmable LED Bulbs

 
 

1.2  Dimmable LED Downlight : หลอดไฟประเภท Downlight เป็นที่นิยมใช้กันมากเดิมเป็นหลอด Halogen ซึ่งก็กินไฟมาก มีขนาดที่นิยมใช้กันคือ 25, 50 และ 100 W แต่ปัจจุบันได้เปลี่ยนมาใช้หลอด LED แทนเป็นส่วนใหญ่แล้ว โดยสามารถเลือกใช้ขนาด 4, 5 และ 7 W ซึ่งมีแรงดันไฟฟ้าให้เลือกทั้ง 12 V และ 220 V ในกรณีที่ต้องการหรี่แสงก็ทำได้โดยเลือกใช้หลอด Downlight แบบ Dimmable และใช้ควบคู่กับ LED Dimmer

Dimmable LED Downlight 220 V ที่ใช้ขั้ว MR16 หรือ GU 5.1 นั้น ในขณะนี้ยังมีราคาแพงและมีให้เลือกน้อย รูปที่ 2 แสดงหลอดไฟฟ้า Downlight MR 16 ยี่ห้อ EVE และแบบที่ไม่ระบุยี่ห้อ ขนาด 7 W

 
 
รูปที่ 2
  Dimmable LED Downlight ขั้ว MR16 และ E14

 
 

2. LED Dimmer 220 V

อุปกรณ์หรี่ไฟ (Dimmer) ที่ออกแบบมาให้ใช้กับหลอดไฟ LED นั้นใช้หลักการแปลงคลื่นไฟฟ้าให้ปรับความถี่มากความถี่น้อยได้ โดยรูปของคลื่นไฟฟ้าจะเปลี่ยนไป ทำให้สายตามนุษย์มองเห็นเป็นแสงมีความสว่างมากหรือน้อย ดังนั้น LED Dimmer จึงแตกต่างไปจาก Dimmer สำหรับหลอดใส้ (Tungsten Filament Lamp) หรือหลอด Halogen

LED Dimmer 220 V อาจแบ่งออกได้ตามลักษณะการใช้งาน ดังนี้

2.1  Wall Switch Type LED Dimmer : มีลักษณะและขนาดเท่ากับ Dimmer แบบที่ใช้กับหลอดใส้หรือหลอด Halogen สามารถติดในหน้ากาก เช่น หน้ากาก Panasonic โดยจะติดเดี่ยวหรือติดคู่กับสวิตช์หรือปลั๊กไฟก็ได้ รูปที่ 3 แสดง LED Dimmer ของ Fujiyama ติดในหน้ากากและใส่ในกล่องพลาสติก

หมายเหตุ
: LED Dimmer ี่ห้อ BEWON  BW-300MK ับ FUJIYAMA หมือนกันและทำมาจากโรงงานเดียวกัน


รูปที่ 3  LED Dimmer แบบติดในหน้ากากฝังในผนังหรือติดในกล่อง

2.2  LED Dimmer Switch แบบฝังในผนังหรือติดลอย - ขนาดใหญ่ :  LED Dimmer แบบนี้มีทั้งใช้ฝังในผนังและติดลอย มีแบบต่างๆให้เลือกมากขึ้น ส่วนมากผลิตในประเทศจีน รูปที่ 4 สดง LED Dimmer Switch ี่ห้อ Haco ละแบบที่ไม่ระบุยี่ห้อ ซึ่งใช้งานในการหรี่แสงไฟได้ดี จากการทดลอง LED Dimmer ยี่ห้อ Haco สามารถใช้หรี่ไฟหลอด LED Dimmable Filament Lamp E14 ได้เป็นอย่างดีด้วย (Updated 21/11/2563)


รูปที่ 4  LED Dimmer Switch ยี่ห้อ Haco และแบบที่ไม่ระบุยี่ห้อ



2.3  LED Dimmer แบบที่ใช้กับโคมไฟตั้งโต๊ะหรือตั้งพื้น : ป็น Dimmer นาดเล็กที่ใช้หรี่แสงไฟสำหรับโคมไฟตั้งโต๊ะ (Table Lamp) รือโคมไฟตั้งพื้น ตามรูปที่ 5


รูปที่ 5  LED Dimmer สำหรับโคมไฟ (บางทีเรียกว่า Dimmer แบบกลางทาง)

 
 

3. หลักการติดตั้งใช้งาน

3.1  Rating ของ LED Dimmer : Dimmer ที่ใช้กับหลอดใส้หรือหลอด Halogen ซึ่งกินไฟมาก จะมี Rating 300 - 600 W แต่เมื่อผู้ผลิตทำ LED Dimmer ออกมาขาย ส่วนใหญ่ก็ยังระบุ Rating ไว้ 300 W หรือมากกว่า แต่เนื่องจากหลอดไฟ LED กินไฟน้อยมาก ดังนั้นจึงมีผู้ให้ความเห็นกันว่า Rating ของ LED Dimmer น่าจะหมายถึง Equivalent Rating ของ Dimmer แบบเดิม เช่น 300 W หารด้วย 8 ถึง 10 ก็จะได้ 37.5 - 30 W หมายความว่า LED Dimmer 300 W นั้น ควรจะใช้กับหลอดไฟ LED ขนาด 9 W ได้ 4 หลอด

3.2
  การใช้หลอดไฟ LED หลายยี่ห้อในวงจรหรี่ไฟเดียวกัน : โดยหลักการควรจะใช้หลอดไฟ LED ยี่ห้อเดียวกันและวัตต์เท่ากันในวงจรหรี่ไฟวงจรหนึ่งๆ แต่ถ้าหลอดเกิดเสียและมีการเปลี่ยนโดยนำหลอดยี่ห้ออื่นมาเปลี่ยนแทน แสงสว่างที่ได้อาจไม่เท่ากัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการออกแบบของแต่ละยี่ห้อ และเมื่อหรี่แสงไฟไปจนแสงน้อยที่สุด อาจมีบางหลอดติด บางหลอดดับ และอาจเกิดไฟกะพริบขึ้นในบางช่วงของการหรี่ไฟได้


รูปที่
6 แสดงการทดลอง
ช้ LED Dimmer ี่ห้อ Fujiyama ำการหรี่แสงไฟหลอด Lamptan 9 W Daylight ับหลอด EVE Downlight MR16 นาด 7 W สง Warm White รากฎว่าสามารถหรี่ ลดหรือเพิ่มแสงไฟได้ดีทั้ง 2 ลอดโดยไม่มีไฟกะพริบ

 
 



รูปที่ 6  การทดลองใช้ LED Dimmer หรี่แสงไฟ หลอดต่างชนิดกัน

 
  4. การทดสอบ

สิ่งที่น่าสนใจคือการหรี่แสงไฟของหลอด LED และหลอด Downlight นั้น ทำได้ดีแค่ไหน การหรี่ระดับแสงสว่างน้อยที่สุดแค่ไหน และปรับความสว่างได้ราบเรียบหรือไม่ และจะต้องไม่มีไฟกะพริบ การทดสอบของผู้เขียนทำภายใต้ข้อจำกัดเกี่ยวกับอุปกรณ์ที่หาซื้อได้ในขณะนั้น

4.1  ความราบเรียบในการหรี่แสงไฟ : สรุปได้ดังนี้
1)  LED Dimmer Fujiyama
สามารถใช้หรี่ไฟกับหลอด Dimmable LED Bulb ที่นำมาทดสอบได้ดี จะมีบางยี่ห้อที่เกิดไฟกะพริบบ้างที่ระดับแรงดันไฟฟ้าคร่อมหลอดประมาณ 140 - 160 V
2)  LED Dimmer Haco
สามารถใช้หรี่ไฟกับหลอด Dimmable LED Bulb ทุกยี่ห้อที่นำมาทดสอบได้ดี มีความราบเรียบในการปรับความสว่างได้ดี
3)  LED Dimmer Fujiyama สามารถหรี่แสงไฟ หลอด Dimmable LED Downlight ยี่ห้อ EVE ขั้ว MR16 ได้ดีตลอดย่านโดยไม่มีไฟกะพริบ

4.2  การทดสอบหรี่แสงไฟโดยต่อหลอดจำนวน 6 หลอด : ารทดสอบทำโดยใช้ LED Dimmer ี่ห้อ Fujiyama ่อกับวงจรไฟฟ้าที่มีหลอด Dimmable LED ำนวน 6 ลอดคละยี่ห้อกัน ได้แก่ Sylvania 11 W, Sylvania 6 W 2 ลอด, EVE 9W, Lamptan 9 W, ละ HI-TEK 10 W วมทั้งหมด 51 W ามารถหรี่ เพิ่มหรือลดแสงไฟได้ตลอดย่าน โดยราบเรียบไม่มีไฟกะพริบ (ูปที่ 7)




รูปที่ 7  การทดสอบหรี่แสงไฟโดยใช้หลอด Dimmable LED จำนวน 6 หลอดคละกัน

4.3  การทดสอบหรี่แสงไฟโดยต่อหลอด LED 4 หลอดและหลอดใส้ 2 หลอด :  เนื่องจาก Dimmer ที่ใช้ระบุว่าใช้ได้ทั้งหลอดใส้และหลอด LED ดังนั้นจึงได้ทำการทดลองต่อหลอดทั้ง 2 ชนิดคละกัน ทำการหรี่แสงไฟหรือเร่งความสว่างได้อย่างราบเรียบ ไม่มีไฟกะพริบ


รูปที่ 8  การทดสอบหรี่แสงไฟโดยใช้หลอด Dimmable LED จำนวน 4 หลอดคละกันและหลอดใส้จำนวน 2 หลอด


รูปที่ 9  ำลังไฟฟ้าที่ใช้สูงสุด 158.3 W และเมื่อหรี่แสงไฟต่ำสุดใช้กำลังไฟฟ้า 16.17 W หรือ 10.21%

4.4  การประหยัดพลังงาน : นกรณีที่ไม่ต้องการแสงสว่างมากนัก หรือต้องการหรี่ไฟเพื่อให้มีบรรยากาศ การหรี่ไฟลงก็จะทำให้ใช้พลังงานไฟฟ้าน้อยลงตามสัดส่วน

4.5  ความสูญเสีย (Loss) ในตัว LED Dimmer : ารต่ออุปกรณ์ LED Dimmer พื่อใช้หรี่ไฟนั้น มีความสูญเสียเพิ่มขึ้นเล็กน้อย จากการวัดค่าพบว่ามีความสูญเสียประมาณ 5 - 7 % ท่านั้น
 

 
 

5. สรุป

การหรี่แสงไฟสำหรับหลอดไฟ LED แรงดันไฟฟ้า 220 โวลต์นั้น ควรจะต้องใช้อุปกรณ์ที่ออกแบบมาโดยเฉพาะ คือหลอดต้องเป็นแบบ Dimmable และตัวหรี่ไฟ ก็ต้องเป็นแบบ LED Dimmer นอกจากนั้นการทดสอบพบว่า อุปกรณ์ Dimmer ราคาถูกๆนั้นอาจจะใช้ได้ดีกับหลอดบางยี่ห้อ แต่ใช้ได้ไม่ดีนักกับหลอดบางยี่ห้อโดยมีไฟกะพริบในบางช่วงของการหรี่ไฟ แต่ถ้า LED Dimmer มีคุณภาพดี ก็จะใช้กับหลอด LED Bulb แบบที่หรี่ไฟได้เป็นอย่างดี

ประเด็นที่พบในขณะนี้คือ LED Dimmer ยังมีราคาแพงและมีให้เลือกไม่มาก สำหรับหลอด Dimmable LED Bulb นั้น เริ่มมีขายมากขึ้นและราคาไม่แพงนัก ส่วนหลอด Dimmable Downlight นั้นยังมีให้เลือกน้อยและราคาแพง ยกเว้นจะใช้อุปกรณ์ที่ไม่ระบุยี่ห้อ ก็หาซื้อได้ในราคาที่ถูกลง แต่คุณภาพไม่แน่นอน

 
 

UPDATED :  (24/2/2567)
ในกรณีที่มีการใช้หลอดไฟ
LED จำนวนมากและมีการเก็บหลอดสำรองเอาไว้เพิ่อเปลี่ยนเมื่อมีหลอดเสีย (งานบำรุงรักษา) หรือเพื่อขยายการใช้งาน อาจจำเป็นต้องตรวจเช็ค คัดแยกหลอดไฟต่างๆให้ง่ายและพร้อมในการนำไปใช้งาน ซึ่งโดยทั่วๆไป อาจแบ่งเป็น LED Bulb, LED Candle หรือ LED Filament Lamp, LED Downlight, LED Corn Bulb, LED Spotlight เป็นต้น รูปที่ 10 แสดงอุปกรณ์ง่ายๆที่ใช้เช็คหลอดไฟ ประกอบด้วย Dimmer 220 V รางปลั๊กและขั้วหลอดชนิดต่างๆ เช่น ขั้วเกลียว E27, E14, MR 16/GU 5.3 เป็นต้น

 
 


รูปที่ 10  LED Bulb Test Set ที่ปรับปรุงใหม่
 

 
  การใช้ Dimmer กับหลอดไฟ LED Candle Bulb หรือ Filament Bulb
หลอดไฟ Candle Bulb หรือ Candle Filament Lamp ขั้ว E14 เป็นที่นิยมใช้กันมาก เช่น ใช้กับไฟ Chandelier ไฟในโคมติดเพดาน ไฟตกแต่ง ไฟส่องรูป ฯลฯ มีแสงแบบ Warm White และ Daylight ใช้ไฟฟ้าที่มีแรงดัน 220 V มีทั้งแบบธรรมดาและแบบที่หรี่ไฟได้ มีขนาด 4 W (รูปที่ 11) และ 6 - 6.5 W ซึ่งเป็นขนาดที่ระบุ แต่ส่วนใหญ่จะวัดได้น้อยกว่า จากการทดสอบหรี่ไฟโดยใช้ Dimmer ในข้อ 2.1 และ 2.2 ปรากฎว่าหรี่ไฟได้ดี มีความราบเรียบดี
 
 
 




รูปที่ 11  LED Candle Bulb 4 W Dimmable


รูปที่ 12  ตัวอย่างการใช้ LED Candle Bulb แบบหรี่ไฟได้
 

 
     
     
  References
 

LED Dimmer , การใช้ Dimmer 220 V กับหลอดไฟ LED,  www.somkiet.com
 

 
 

หมายเหตุ :  วัตถุประสงค์ของบทความนี้เพื่อแบ่งปันข้อมูลและประสบการณ์ในการใช้งานอุปกรณ์หรี่ไฟและหลอดไฟ LED ผู้เขียนไม่มีส่วนเกี่ยวข้องหรือมีผลประโยชน์กับการโฆษณาหรือการขายอุปกรณ์ต่างๆที่แสดงไว้

 


จากวันที่  3 .. 2563
ปรับปรุงล่าสุด 29 .. 2567